(English version further below)
O Ερωτόκριτος είναι μία έμμετρη μυθιστορία που συντέθηκε από τον Βιτσέντζο Κορνάρο στην Κρήτη τον 17ο αιώνα. Αποτελείται από 10.012 (οι τελευταίοι δώδεκα αναφέρονται στον ποιητή) δεκαπεντασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους στην Κρητική διάλεκτο. Κεντρικό θέμα του είναι ο έρωτας ανάμεσα σε δύο νέους, τον Ερωτόκριτο (που στο έργο αναφέρεται μόνο ως Ρωτόκριτος ή Ρώκριτος) και την Αρετούσα, και γύρω από αυτό περιστρέφονται και άλλα θέματα όπως η τιμή, η φιλία, η γενναιότητα και το κουράγιο. Ο Ερωτόκριτος πέρασε στην λαϊκή παράδοση και παραμένει δημοφιλές κλασικό έργο, χάρη και στη μουσική με την οποία έχει μελοποιηθεί.
Οι πιο ασφαλείς πληροφορίες για την καταγωγή του Κορνάρου είναι αυτές που δίνει ο ποιητής στο τέλος του έργου του : αναφέρει το όνομα Βιτσέντζος, το οικογενειακό όνομα Κορνάρος, τόπο γέννησης τη Σητεία και το Κάστρο (Ηράκλειο), όπου παντρεύτηκε:
Κ’ εγώ δε θε να κουρφευτώ κι αγνώριστο να μ’ έχου
μα θέλω να φανερωθώ, κι όλοι να με κατέχου
Βιτσέντζος είν’ ο ποιητής και στη γενιά Κορνάρος
που να βρεθή ακριμάτιστος, σα θα τον πάρη ο Χάρος.
Στη Στείαν εγεννήθηκε, στη Στείαν ενεθράφη,
εκεί ‘καμε κι εκόπιασεν ετούτα που σας γράφει.
Στο Κάστρον επαντρέυτηκε σαν αρμηνεύγει η φύση,
το τέλος του έχει να γενή όπου ο Θεός ορίση
Το έργο διαδραματίζεται στην αρχαία Αθήνα, ο κόσμος όμως που απεικονίζει είναι ένα σύνθετο κατασκεύασμα που δεν ανταποκρίνεται σε κάποια συγκεκριμένη ιστορική πραγματικότητα: παράλληλα με τις αρχαιοελληνικές αναφορές, εμφανίζονται αναχρονισμοί και πολλά στοιχεία του δυτικού κόσμου, όπως η κονταρομαχία. Η υπόθεση χωρίζεται σε πέντε τμήματα και είναι συνοπτικά η εξής:
Ο βασιλιάς της Αθήνας Ηράκλης και η σύζυγός του αποκτούν μετά από πολλά χρόνια γάμου μια κόρη, την Αρετούσα. Τη βασιλοπούλα ερωτεύεται ο γιος του πιστού συμβούλου του βασιλιά, Ερωτόκριτος. Επειδή δεν μπορεί να φανερώσει τον έρωτά του, πηγαίνει κάτω από το παράθυρό της τα βράδια και της τραγουδά. Η κοπέλα σταδιακά ερωτεύεται τον άγνωστο τραγουδιστή. Ο Ηράκλης, όταν μαθαίνει για τον τραγουδιστή, του στήνει ενέδρα για να τον συλλάβει, ο Ερωτόκριτος όμως μαζί με τον αγαπημένο του φίλο σκοτώνει τους στρατιώτες του βασιλιά. Ο Ερωτόκριτος, καταλαβαίνοντας ότι ο έρωτάς του δεν μπορεί να έχει αίσια έκβαση, ταξιδεύει στη Χαλκίδα για να ξεχάσει. Στο διάστημα αυτό ο πατέρας του αρρωσταίνει και όταν η Αρετούσα τον επισκέπτεται, βρίσκει στο δωμάτιο του Ερωτόκριτου μια ζωγραφιά που την απεικονίζει και τους στίχους που της τραγουδούσε. Όταν εκείνος επιστρέφει, ανακαλύπτει την απουσία της ζωγραφιάς και των τραγουδιών και μαθαίνει ότι μόνο η Αρετούσα τους είχε επισκεφτεί. Επειδή καταλαβαίνει ότι αποκαλύφθηκε η ταυτότητά του και ότι μπορεί να κινδυνεύει, μένει στο σπίτι προσποιούμενος ασθένεια και η Αρετούσα του στέλνει για περαστικά ένα καλάθι με μήλα, ως ένδειξη ότι ανταποκρίνεται στα συναισθήματά του.
Ο βασιλιάς οργανώνει κονταροχτύπημα για να διασκεδάσει την κόρη του. Παίρνουν μέρος πολλά αρχοντόπουλα από όλον τον γνωστό κόσμο και ο Ερωτόκριτος είναι ο νικητής.
Το ζευγάρι αρχίζει να συναντιέται κρυφά στο παράθυρο της Αρετούσας. Η κοπέλα παρακινεί τον Ερωτόκριτο να τη ζητήσει από τον πατέρα της. Όπως είναι φυσικό, ο βασιλιάς εξοργίζεται με το «θράσος» του νέου και τον εξορίζει. Ταυτόχρονα φτάνουν προξενιά για την Αρετούσα από το βασιλιά του Βυζαντίου. Η κοπέλα αμέσως αρραβωνιάζεται κρυφά με τον Ερωτόκριτο, πριν αυτός εγκαταλείψει την πόλη.
Η Αρετούσα αρνείται να δεχθεί το προξενιό και ο βασιλιάς τη φυλακίζει μαζί με την πιστή παραμάνα της. Έπειτα από τρία χρόνια, όταν οι Βλάχοι πολιορκούν την Αθήνα, εμφανίζεται ο Ερωτόκριτος μεταμφιεσμένος. Σε μια μάχη σώζει τη ζωή του βασιλιά και τραυματίζεται.
Ο βασιλιάς για να ευχαριστήσει τον τραυματισμένο ξένο του προσφέρει σύζυγο την κόρη του. Η Αρετούσα αρνείται και αυτόν τον γάμο και στη συζήτηση με τον μεταμφιεσμένο Ερωτόκριτο επιμένει στην άρνησή της. Ο Ερωτόκριτος την υποβάλλει σε δοκιμασίες για να επιβεβαιώσει την πίστη της και τελικά της αποκαλύπτεται αφού λύνει τα μαγικά που τον είχαν μεταμορφώσει. Ο βασιλιάς αποδέχεται το γάμο και συμφιλιώνεται με τον Ερωτόκριτο και τον πατέρα του και ο Ερωτόκριτος ανεβαίνει στο θρόνο της Αθήνας.
Πηγές: Ερωτόκριτος @ wiki, Κορνάρος @ wiki.
Erotokritos (Greek Ερωτόκριτος) is a romance composed by Vitsentzos Kornaros in early 17th century Crete. It consists of 10,012 fifteen-syllable rhymed verses (the 12 last verses refer to the poet). Its themes are love, honour, friendship and courage. It is written in characteristic Cretan language and rhyme, similar to traditional mantinades.
Erotokritos still remains a popular classic work, largely due to the music that accompanies it. Several groups of (well known) Cretan musicians have put selected parts of the poet to music, resulting in beautiful and extremely Cretan exposures of musical art, often searching the edges of the local musical tradition. One of these is heard at this blog.
The most accurate information about Kornaros’ origin comes from the last verses of Erotokritos where he says that his first name is Vitsentzos and his family name Kornaros, that he was born in Sitia and that he got married at Kastro (Heraklion). Here is the translation of the 12 last verses of the poem, that Kornaros writes about himself:
I will not hide myself and I will not be named as unknown
I want to reveal myself so that everybody knows me
The poet ‘s name is Vitsentzos and his family name is Kornaros
May he have no sins when Death comes to take him.
He was born in Sitia, he was brought up in Sitia
And there he wrote these verses that he writes
At Kastro he got married as nature demands
And God will decide where his death takes place
Here below you can read a summary of the poem that takes place in Ancient city – Kingdom of Athens (or Classical Athens) but the world he describes does not respond to a specific historical period. It has references to Classical Greece but has many happenings of Western Europe, like the tourney contest, and the Byzantine Empire that existed many years after Classical Athens.
Hercules, the king of Athens and his wife give birth to Aretoussa. Their consultant’s son, Erotokritos, falls in love with Aretoussa. He is not allowed to tell her about his sentiments as he is not a noble man and she is the daughter of the King. Therefore he goes at her window and sings for her at night. The lady falls in love with the singer that she does not know who he is. Hercules learns about the singer and sends his guards to arrest him. Erotokritos kills them all and among them he kills his best friend while defending himself. Erotokritos understands that his love will give trouble to him and his family and decides to leave for Chalkida, a city close to Athens, to forget Aretoussa. When Erotokritos is away, his father gets ill and Aretoussa visits him. She enters Erotokritos room and discovers her picture and the verses that she heard at nights. When Erotokritos comes back, he cannot find neither the picture nor his papers with the verses. He asks and learns that the only person who entered his room when he was gone, was Aretoussa. He realizes that Aretoussa knows who he is and being afraid that he might be in trouble, he pretends to be ill and stays at home. To make him understand that she is feeling for him, Aretoussa sends a basket of apples to Erotokritos.
King Hercules organizes a tourney contest for Aretoussa to have fun. Many noble men comes from all over the world (that was known then) to compete with each other. The winner is Erotokritos.
Erotokritos and Aretoussa start meeting each other at her window. She says to him to go and ask her to get married. As expected, the King is furious about Erotokritos’ daring and he expatriates him. At the same time the King of Byzantine Empire asks Arestousa to be his wife. The girl engages to Erotokritos without letting anybody know about it before he leaves the kingdom of the city of Athens.
Aretoussa denies marrying the King of the Byzantine Empire and her father puts her in prison with her nanny. Three years later when enemies threaten Athens, Erotokritos disguises himself and takes part to the battle to help save the city of Athens. He rescues the King and he gets injured.
The King wants to thank the wounded stranger who saived him and says to Erotokritos that he wants him to marry his daughter. Aretoussa denies again, even when she meets Erotokritos as she does not understand who he is. Erotokritos tests her love and at the end he reveals his identity to her. The King accepts Erotokritos to be the husband of Aretoussa and later Erotokritos becomes the King of Athens.
Sources: Erotokritos @ wiki, Cretan literature (15th – 17th centuries)
Candia 
καταπλικτικο