Σπήλαιο Σφενδόνι και Ζωνιανό Φαράγγι – Sfentoni Cave and Zoniana Gorge

English version further below

Στην πεζοπορία που διοργανώθηκε από τον όμιλο “Φίλοι βουνού και θάλασσας Ηρακλείου”, τη Κυριακή 8 Νοεμβρίου 2009, με δωρεάν είσοδο ξεναγηθήκαμε στο Σπήλαιο Σφενδόνη ένα από τα πέντε ομορφότερα σπήλαια της Ελλάδας. Στη συνέχεια, αφού μας πρόσφερε κέρασμα ο σύλλογος του χωριού, μεταβήκαμε στη θέση «Λίζα», στις Βόρειες υπώρειες του Ψηλορείτη, οπου υπάρχει εκκλησία και μνημείο της αντίστασης.

Πεζοπορήσαμε σε πυκνό δάσος για τη θέση «Σταυρός» στη μέση περίπου του Φαραγγιού και από εκεί με κατεύθυνση Βόρεια περάσαμε το ήπιο φαράγγι των Ζωνιανών , μεσα σε αγριο τοπίο με εξαιρετικά στρωσιγενή πετρώματα και τελείωσε η πεζοπορία μας στα Ζωνιανά, όπου γευτήκαμε τα παραδοσιακά μακαρόνια με τυρί, βραστό και ψητό κρέας σε τοπική ταβέρνα.

zoniana food

Η πορεία όπως καταγράφηκε από GPS που είχαμε μαζί μας, απεικονείστηκε σε χάρτη από μέλος του ομίλου.

zoniana path

Λίγα λόγια για τα Ζωνιανά και το σπήλαιο Σφενδόνη, όπως αυτά βρέθηκαν στον ιστοχώρο του όπου μπορείτε να διαβάσετε περισσότρα.

Το χωριό Ζωνιανά είναι ένα ορεινό χωριό της επαρχίας Μυλοποτάμου του νομού Ρεθύμνου της Κρήτης. Είναι χτισμένο στους βόρειους πρόποδες του Ψηλορείτη σε υψόμετρο περίπου 640 μέτρων. Είναι ένα χωριό 1500 κατοίκων περίπου, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Οι θρύλοι και οι παραδόσεις που το συνοδεύουν χάνονται στα βάθη των αιώνων.

Η πρόσβαση στα Ζωνιανά γίνεται και από το Ηράκλειο (43 χλμ) και από το Ρέθυμνο (52 χλμ). Στη διαδρομή από Ηράκλειο ο επισκέπτης θα περάσει από το Γάζι, την Τύλισσο, τις Γωνιές τα Σίσαρχα και τα Ανώγεια.
Για να έρθει κάποιος από Ρέθυμνο μπορεί να πάρει είτε την παλιά εθνική οδό Ρεθύμνου – Ηρακλείου, περνώντας από τα χωριά Σταυρωμένος, Βιράν Επισκοπή και στη συνέχεια να φτάσει Πέραμα, είτε να πάρει την νέα εθνική οδό Ρεθύμνου – Ηρακλείου και στο ύψος του Πανόρμου να στρίψει δεξιά καταλήγοντας πάλι στο Πέραμα. Συνεχίζοντας από το Πέραμα ο επισκέπτης μπορεί να στρίψει είτε δεξιά περνώντας διαδοχικά τα χωριά Χουμέρι, Κρασούνα, Κεραμωτά, Αβδελλά, Άγιο Μάμα, Άγιο Ιωάννη, Κάλυβο, Λιβάδια, και Κράνα, είτε να στρίψει αριστερά περνώντας διαδοχικά τα χωριά Δαφνέδες, Μουρτζανά, Γαράζο και Αξό.

Οι διαδρομές αυτές είναι σημειωμένες με μπλε χρώμα στο χάρτη που ακολουθεί.
map road to Zoniana

Τα πετρώματα που κυριαρχούν στον ορεινό όγκο του Ψηλορείτη είναι οι ασβεστόλιθοι γι αυτό υπάρχει και ένας πολύ μεγάλος αριθμός σπηλαίων και βαράθρων. Το σπήλαιο Σφενδόνη ή του «Σφεντόνη η Τρύπα» βρίσκεται ένα χιλιόμετρο Βορειοανατολικά της κοινότητας Ζωνιανών στη θέση «Μύρωνος», στις απότομες νότιες πλαγιές του λόφου Χαλέπα. Λίγο πιο χαμηλά από το σπήλαιο, στη θέση Σκαφίδια, υπάρχει μια γραφική πηγή με γάργαρο νερό.

Ο χώρος έξω από το σπήλαιο είναι εντυπωσιακός. Κατακόρυφες πλαγιές, ύψους μέχρι και 50 μέτρων, ορθώνονται σαν φυσικός τοίχος στη Βορειοδυτική πλευρά των χώρων στάθμευσης και αναψυχής. Οι ογκώδεις μοναχικοί Βράχοι, που στέκουν μετέωροι λες και κάποιος τους έβαλε εκεί, δεσπόζουν στο χώρο. Μέσα στις μικρές χαραμάδες τους, θυμάρια, ρίγανες, αστοιβίδες και άλλα φυτά προσπαθούν να ζήσουν με αξιοθαύμαστη υπομονή και επιμονή. Από τον χώρο υποδοχής, n θέα είναι απεριόριστη. Από εκεί, ένα πλακόστρωτο μονοπάτι οδηγεί μέχρι το σπήλαιο.

Το σπήλαιο έχει μήκος σε ευθεία γραμμή 145 μέτρα και καταλαμβάνει επιφάνεια πάνω από 3.000 τετραγωνικά μέτρα. Η κύρια ανάπτυξή του είναι προς Βορρά και έχει δημιουργηθεί με αργή διάβρωση των ασβεστολιθικών πετρωμάτων. Το πάχος των υπερκείμενων πετρωμάτων είναι 25 έως 50 μέτρα. Το προσπελάσιμο τμήμα καταλαμβάνει περίπου τα δύο τρίτα του κύριου όγκου του σπηλαίου. Το μήκος του μονοπατιού περιήγησης των επισκεπτών είναι περίπου 270 μέτρα.

Η είσοδος του σπηλαίου ήταν παλαιότερα αρκετά μικρότερη από ότι σήμερα. Το άνοιγμα μετά βίας ξεπερνούσε το ένα τετραγωνικό μέτρο. Η πρώτη αίθουσα έχει μήκος 23, πλάτος 9 και ύψος 4 μέτρα. Στο τέλος της, υπάρχει ένας ογκόλιθος φορτωμένος με πλήθος σταλαγμιτών. Προσπερνώντας τον από δεξιά, υπάρχει μια πολύ στενή τρύπα που οδηγεί σε ένα τυφλό και στενό θάλαμο μήκους 17 μέτρων, το «Άδυτο της Νεράιδας». Ακολουθεί ο «Προθάλαμος των Αρμονιών» με μήκος 18, πλάτος 12 και ύψος 3,5 μέτρα στο τέλος του οποίου υπάρχουν τεράστιες κολόνες. Προσπερνώντας, ορθώνονται τοίχοι από σταλαγμιτικό υλικό. Περνώντας την διευρυμένη δίοδο, βρισκόμαστε σε μια μεγαλοπρεπή αίθουσα, το «Ανάκτορο», με ακόμα πιο πλούσιο διάκοσμο. Οι κρύσταλλοι του ανθρακικού ασβεστίου αντανακλούν το φως και ο λιθωματικός διάκοσμος λαμπυρίζει. Η απόσταση από την είσοδο είναι περίπου 70 μέτρα. Από εδώ και πέρα το σπήλαιο γίνεται δαιδαλώδες εξ αιτίας της πληθώρας των σταλαγμιτών αλλά και των κολόνων που δημιουργούν τοίχους. Η αίθουσα που ακολουθεί, ο «Παρθενώνας», έχει διαστάσεις 30χ30 μέτρα και είναι κατάμεστη από σταλαγμίτες και αλλεπάλληλες σειρές από κολόνες ύψους μέχρι 6 μέτρων. Η περιήγηση των επισκεπτών σταματά εδώ για λόγους δυσκολίας προσπέλασης αλλά και για λόγους ασφάλειας.

Εξ αιτίας κάποιου τεκτονικού συμβάντος στο μακρύ παρελθόν, η οροφή κατέπεσε και σήμερα υπάρχουν μόνο στενές δίοδοι ανάμεσα από τεράστιους ογκόλιθους. Η σημερινή οροφή σ’ αυτή την περιοχή είναι γεμάτη ρηγματώσεις που άλλες έχουν γεμίσει με ασβεστιτικό υλικό και άλλες χαίνουν. Μεγάλες καταπτώσεις είχαν συμβεί και στην τελευταία μεγάλη αίθουσα, κυρίως στο ανατολικό τμήμα. Το σημερινό της δάπεδο το αποτελούν οι ογκόλιθοι που είχαν καταπέσει από την οροφή. Σε πολλά σημεία, όπου είναι δυνατό να δει κάποιος κάτω από τους ογκόλιθους, υπάρχουν ακόμη οι παλαιότεροι σταλακτίτες. Το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από εκείνο το συμβάν είναι τόσο μεγάλο που έχουν αναπτυχθεί πολυάριθμοι όσο και ογκώδεις σταλαγμίτες, σταλακτίτες και κολόνες. Η τελευταία αυτή αίθουσα έχει διαστάσεις 40χ40 μέτρα και ύψος που ποικίλει από 1 έως 8 μέτρα. Είναι και αυτή διαμερισματοποιημένη από τον λιθωματικό διάκοσμο. Στη μέση, το τοπίο δικαιολογεί απόλυτα την ονομασία «Πανόραμα». Πιο δεξιά, στη «Μητρόπολη», ο διάκοσμος είναι επιβλητικός, ενώ αριστερά οι λιθωματικές ροές του δαπέδου θυμίζουν «Απολιθωμένα Κύματα». Στο βορειότερο σημείο του σπηλαίου υπάρχει ο τελευταίος θάλαμος, ο «Θάλαμος του Χαμένου Παιδιού».

Ακολουθεί video από μέλος του ομίλου.

Κορυφή / Top

Ακολουθούν φωτογραφίες από τα Ζωνιανά.

…….. English version ……..

The walk we made on Sunday November 8th 2009, was organised by the Group “Heraklion’s Friends of Nature ”. We visited the Sfentoni’s Cave which is one of the five most beautiful caves of Greece. We started our walk at «Lisa» location and climbed down the hill to Stavros location, at the middle of Zoniana Gorge. We walked down the Gorge to Zoniana village where we had delicious local food.

zoniana food

This is our path as monitored by a GPS owned by the group.

zoniana path

Here below you can read about Zoniana and Sfentoni Cave as copied from the web site of Zoniana where you can find even more details.

Zoniana village is a mountainous village of Milopotamos province belonging to Rethimnon Prefecture in Crete. It is built on the northern foot of Psiloritis mountain (Mount Ida) in an altitude of about 640 metres. It has a population of about 1,500 inhabitants, the majority of whom are occupied with agriculture and cattle-breeding. The legends and traditions which accompany it are lost in the depths of time.

You can reach Zoniana either through Heraclion (43 kms) or through Rethimnon (52 kms). Along the first route the visitor will pass through Gazi, Tylissos, Gonies, Sisarcha and Anogeia. Along the second route someone who wishes to come from Rethimnon can either take the old Rethimnon-Heraclion national road passing through the villages of Stavromenos, Viranepiskopi and then go to Perama or alternatively take the new Rethimnon-Heraclion national road and at the location of Panormos, turn right arriving once again at Perama. Continuing from Perama the visitor can either turn right passing successively through the villages of Choumeri, Krasouna, Keramota, Avdella, Aghios Mamas, Aghios Ioannis, Kalyvos, Livadia and Krana or turn left passing through Dafnedes, Mourzana, Garazo and Axo.

The afore-mentioned routes are marked in blue on the map shown bellow.

map road to Zoniana

The rocks which are dominant on the massif of Mount Psiloritis are the limestones, the existence of which justifies the very large number of caves and precipices. Sfentoni Cave, also named as “Sfentoni Hole”, is the only cave where there is infrastructure for receiving and touring visitors. It is situated one km northeastern of Zoniana region in the location “Mironos”, on the steep southern slopes of Chalepa hill.

The exterior of the cave is impressive. Precipitous slopes, of up to 50 m. height, stand up like a natural wall on the northwest side of the parking lot and recreation ground. The massive rocks, which stand suspended as if someone has just put them there, dominate the place. Inside their small cracks, thyme, oregano, astivides (sacropoterium spinosum) and other plants try to live with remarkable patience and persistence. From reception, the view is unlimited. From there, a paved path leads to the cave.

The cave has a length of 145 m. in a straight line and takes up a surface of over 3,000 m2. Its main development extends to the north and it has been created by the slow corrosion of the calcareous rocks. The thickness of the rocks that are higher is 25-50 m. The accessible part takes up almost two thirds of the main size of the cave. The length of the touring path of the visitors is about 270 m.

The entrance of the cave was even smaller in the past than it is today. The opening was hardly more than 1 m2. The first chamber is 23 m. long, 9 m. wide and 4 m. high. At its end there is a block of stone full of a number of stalagmites. Going past if from the right, there is a very narrow hole which leads to a blind and narrow chamber, 17 m. long, the so-called “The Sanctuary of the Fairy”. Then follows “The Antechamber of the Harmonies” of 18 m. long, 12 m. wide and 3.5 m high, at the end of which there are massive pillars. Going past it there are walls made by stalagmitic material. Passing through the widened passage, we find ourselves in a chamber called “The Palace”, whose décor is even richer. The crystals of the calcium carbonate reflect the light thus making the lithomatic décor glitter. The distance from the entrance is about 70 m. From this point on the cave becomes labyrinthine due to a plethora of stalagmites and pillars which create walls. The dimensions of “the Parthenon”, the chamber which follows, are 30 X 30 m. and is full of stalagmites and successive rows of pillars up to 6 m. high. The touring of the visitors ends here not only for reasons of accessibility but also for security reasons.

Due to a tectonic incident during its long history, the roof collapsed and today there are only narrow passages among enormous blocks of stone. The roof which exists today in this area is full of breaches, some of which are full of asbestic matter while some others are open. Major collapses had also taken place in the last, big chamber, especially in the eastern part. Its existing floor is made up by the blocks of stone which have fallen from the roof. In many places, where it is possible for someone to see below the blocks of stone, there are still the old stalactites. The length of time which has gone by since that incident is so big that both numerous and massive stalagmites, stalactites and pillars have been created. The dimensions of this last chamber are 40 X 40 m and its height ranges from 1 to 8 m. It is also divided in chambers from the lithomatic décor. In the middle, the scenery justifies entirely the name “Panorama”. A bit on the right, in the “Cathedral”, the décor is impressive, while on the left the lithomatic flows of the floor remind of the “Fossilized Waves”. In the northern part of the cave there is the last chamber, the so-called “Chamber of the Lost Child”.

Here below you can see a video as recored and made by some members of the walking group.

Κορυφή / Top

…….. Φωτογραφίες από το φαράγγι των Ζωνιανών ……..

…….. Photos from Zoniana Gorge ……..

Σπήλαιο Σφενδόνη – Είσοδος στο σπήλαιο
Sfentoni Cave – the entrance