Μια από τις όμορφες γωνιές της Γεραπετρίτικης ενδοχώρας, 15ΚΜ, βορειοδυτικά είναι αυτή που καταλαμβάνει το γραφικό χωριό Καλαμαύκα.
Βρίσκεται στις παρυφές των Λασιθιώτικων βουνών. Περιοχή που εντυπωσιάζει τον επισκέπτη με τη ποικιλομορφία του ανάγλυφου τοπίου. Την ονομασία του το χωριό την πήρε από την Καλή Αύκλα δηλαδή ξύλινο αυλάκι που υπήρχε στις πηγές του Κεφαλόβρυσου για να μεταφέρει το νερό από την μια όχθη του ποταμού στην άλλη. Άλλη εξήγηση είναι ότι ο βράχος στη κορυφή του Κάστελου μοιάζει με Καλυμμαύκι του Παπά και από εκεί ονομάστηκε το χωριό.
Η Καλαμαύκα, όμορφο, γραφικό παραδοσιακό, μεγάλο χωριό με τις πηγές του Κεφαλοβρυσιού, να αναβλύζουν, γάργαρα νερά σε μεγάλη ποσότητα μοιάζει όαση δροσιάς, επίγειος παράδεισος, με οργιώδη βλάστηση, στην ξηροθερμική επαρχία μας.
Πλούτος του το νερό και η ενεργητικότητα, των κατοίκων του, που αντιστέκονται στην αστυφιλία. Η παραμονή των Καλαμαυκιανών στους γενέθλιους τόπους οφείλεται και στην πλεονεκτική θέση του χωριού αφού απέχει εξίσου από τα βόρεια και νότια παράλια του νησιού μας και προσελκύει καθημερινά επισκέπτες από την Ιεράπετρα και τον Άγιο Νικόλαο.
Η Καλαμαύκα, η αρχαία Λάρισα, κατοικείται ήδη από την Μινωική εποχή. Στη θέση Ψαθί που βρίσκεται στο δρόμο προς την Ιεράπετρα βρέθηκαν ανθρώπινα κρανία, πήλινα αγγεία, αιχμές δόρατος, διάφορα κτερίσματα υπομινωικής εποχής. Για την Καλαμαύκα, αρχαία Λάρισα ο Γεωγράφος Στράβων γράφει «Και εν τη Κρήτη πόλις Λάρισα η νυν εις Ιεράπυτνα συνοικισθείσα αφ ης και το υποκείμενον πεδίον νυν Λαρισίων καλείται.» Προστάτης θεός της αρχαίας Λάρισας ήταν ο Ασκληπιός γι αυτό ο Ιατρικός Σύλλογος Λασιθίου καθιέρωσε ως έμβλημα του την φιγούρα του ανακαλυφθέντος ειδωλίου στην κορυφή Κάστελος, που δεσπόζει στο χωριό και ήταν ιερό Κορυφής σύμφωνα με την άποψη του Κου Μιχάλη Πυτικάκη.Η Λάρισα υποτάχτηκε περίπου τον 3ο αιώνα Π.Χ από την Ιεράπυτνα . Οι κάτοικοι της μεταφέρθηκαν αλλού σύμφωνα με την υπογραφείσα συνθήκη. Τις μετέπειτα ιστορικές περιόδους υπάρχουν στοιχεία ότι ο χώρος της Καλαμαύκας λόγω της ύπαρξης των πηγών του νερού του Κεφαλόβρυσου κατοικείται αδιαλείπτως. Τα τοπωνύμια Κάστελος, Μεσοκάστελα, Λαρισάκια, μαρτυρούν την ακμή της. Έδρα φεουδάρχη την Ενετική περίοδο είχε το 1583 435 κατοίκους. Έχει σπουδαίες Βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες και πολλά εξωκλήσια. Την Τουρκοκρατία ανέδειξε κορυφαίους οπλαρχηγούς όπως τον Νικόλαο Φωνιαδάκη και τον Ιωάννη Μπαριτάκη. Τεκμήρια ιστορίας, αγώνες, θυσίες που δεν συνοψίζονται.
Σήμερα η Καλαμαύκα είναι το πιο ζωντανό χωριό, αφού αυξάνεται ο πληθυσμός της, έχει διθέσιο σχολείο, νηπιαγωγείο, πολιτιστικό σύλλογο, συνεταιρισμούς, ΤΟΕΒ, -για την διαχείριση του νερού-, πολλά καφενεία και 7 ταβέρνες.
Το φυσικό τοπίο που ονομάστηκε “Κινέζικο τοπίο” λόγω των μικρών μετεώρων με τα Μπονσάι, τους πέτρινους θεούς, τον Κάστελο με τα 224 σκαλοπάτια το οποίο χαρακτηρίστηκε σαν μνημείο φυσικής ιστορίας. Τα σπήλαια, οι βραχογραφίες, το φαράγγι του Χαυγά, το αρχαίο ελαιοτριβείο, οι εκκλησίες του Αγίου Ιωάννου και Αγίου Αντωνίου είναι μερικά από τα πολλά αξιοθέατα της Καλαμαύκας. Οι ταβέρνες με τα πλατάνια και τα τρεχούμενα νερά, οι παραδοσιακοί ντόπιοι, νόστιμοι μεζέδες, ο κλωστένιος χαλβάς και οι σκυφομακαρούνες, με τους ήχους της λύρας, του βιολιού και του λαούτου αποζημιώνουν ντόπιους και ξένους. Υπάρχουν λοιπόν πάρα πολλοί λόγοι για τους οποίους καποιος πρέπει να περιηγηθεί στο χωριό της Καλαμαύκας.
Πηγή : Δημος Ιεράπετρας
Στο λόφο του Κάστελου υπάρχει μια σπηλιά και μέσα σ’ αυτήν η εκκλησία του Σταυρού, όπου μπορείτε να φτάσετε αφού ανεβείτε 242 σκαλοπάτια. Από κει μπορείτε να απολαύσετε τη μαγευτική θέα προς τα κάτω.
ΕΔΩ μπορείτε να δείτε τη θέα από το λόφο του Κάστελου.
Ακολουθεί video από την εκπομπή «Μένουμε Ελλάδα» της ΝΕΤ.
…….. English version ……..
Kalamafka is 15km northwest of Ierapetra and 25km south of Agios Nikolaos on the road Agios Nikolaos – Kalo Horio – Kalamafka. The Kalamafka village is situated on the edge of a mountainside. From Kalamafka you can see both coastlines (north and south Crete) and forested hills. The chapel of the Panagia is located on the side of the west mountain above the village.
Kalamafka was probably the site of an ancient Greek city called Larissa which was occupied by Ierapytna and its habitants forced to leave for Ierapytna. Later some of them were allowed to return. In the hill of Kastellos there is a cave and within it the church of Stavros, reached by an ascent of 242 steps, after which one may enjoy the view from the top.
The village is located at 480m a.s.l. 24.5km away from Agios Nikolaos, taking the road from Kalo Horio- Prina, and 15 km from Ierapetra. It has 617 inhabitants, including the smaller villages Kamara and Psathi. Forests of platans, pine trees, olive trees and a spring with small waterfalls, are the characteristic of the villages environment. The hill » Kastelos » is overlooking the village and almost all the county of Ierapetra and the Libyan sea. At the top of Kastelos there is the cave «40 Chambers» with the small chapel of «Timios Stavros» in it. Sights :The gorge of Havga, the cave 40 Chambers, the cave Theriou Koufala, the hill Kastelos, the chapel of agios Antonios with curved temple and entrance, the chapels Agios Georgios, Agia Paraskevi, and Panagia Cultural associations :The cultural association of Kalamafka. Cultural events :The patronal feasts of Panagia at August 15 and Timios Stavros at September 14. Facilities to the visitors :No accomodation. A few taverns and cafes operating at day time.
Set in a lush valley of the highest parts of the Dikti range, Kalamafka is one of the most beautiful villages in Crete. Forests of sycamore trees, pine trees, olive trees and a spring with small waterfalls are the characteristics of this picturesque settlement. Kalamafka is located at 24.5km from Agios Nikolaos, taking the road from Kalo Horio- Prina, and lies 11km northwest of Ierapetra. It is the seat of the municipality of the same name with 617 inhabitants, including the settlements, Kamara and Psathi. A striking feature is a mountain set in the middle of the valley, with a small chapel at the very top and accessible via some steep steps. When approaching from the south, you will come across a point where a marker (in Greek and English) indicates the «Stone God». If you look up towards the chapel, just to the left and below it, you can make out the profile of a grim-looking male face.
“Kastelos Hill» overlooks the village and from here you have an impressive view over both Mediterranean and Libyan sea. At the top of Kastelos you will find the cave «40 Chambers» with its small chapel «Timios Stavros» (Holy Cross).Other interesting sights are the gorge of Havga, the cave Theriou Koufala, the chapel of Agios Antonios with curved temple and entrance and the chapels Agios Georgios, Agia Paraskevi and Panagia.
Follow THIS link to see the view from «Kastelos Hill».
Here below you can follow a video as broadcasted by the natinal channel NET at «We stay in Greece» daily show.
Candia 